Hoe haal je leerlingen die op de basisschool wel graag lazen uit een leesdip? Door ze een dun boekje aan te reiken dat inhoudelijk interessant is, zoals het prachtige Een zwaluw in de winter van Timothée de Fombelle.
Ook gemotiveerde lezers kunnen een leesdip ervaren
Aan wat voor type leerling of lezer denk jij als je leest over leerlingen die een drempel of weerstand ervaren met betrekking tot lezen? Onbewust denk ik al snel aan leerlingen die nooit veel of graag hebben gelezen, leerlingen met weinig leeservaring. Maar het hoeft natuurlijk helemaal niet zo te zijn dat een leerling nooit eerder heeft genoten van lezen. Ook leerlingen die op de basisschool veel en graag lazen, kunnen in een leesdip belanden. Het is dan aan jou en mij om die leerling weer te laten ervaren wat lezen met je kan doen.
Onlangs belandde ik zelf in zo’n leesdip, toen ik na een operatie een poosje weinig focus en concentratie had. Lezen lukte niet en dat vond ik frustrerend. En toen viel dit boekje op mijn mat. Het ziet er prachtig uit, ik kreeg meteen zin om te lezen en sloeg het vrijwel direct open. Het prachtige verhaal greep mij en ik las het in één ruk uit. En hierna werd de drempel naar andere boeken lager. Ik las weer en het was fijn! Zo’n succeservaring was voor mij even nodig, en dat geldt ook voor jouw leerlingen. Ze willen waarschijnlijk wel lezen, maar de stap naar een dikker boek is nog te groot. Dit boekje verkleint die stap aanzienlijk.
Onderweg op kerstavond
In Een zwaluw in de winter is een chauffeur met een lading ijs onderweg van Italië naar Engeland. Het is kerstavond, de man is eenzaam en er heeft al honderd dagen niemand meer dan drie woorden tegen hem gesproken. Tegelijkertijd vliegt een zwaluw, volledig tegen zijn natuur in, vanuit Congo richting het noorden. En er reist nog iemand naar het noorden, iemand die zijn leven op het spel zet in de hoop op een betere toekomst. Deze drie levens komen in dit korte verhaal op wonderschone wijze samen en laten zien waar het leven werkelijk om draait.
Over eenzaamheid en verbondenheid
Het verhaal leest als een modern sprookje, waarin de personages een persoonlijk doel hebben. Het gaat over eenzaamheid, behulpzaamheid en verbondenheid. Zo kijkt de chauffeur uit naar een gesprekje bij aankomst in Engeland en vliegt de zwaluw naar het koude noorden in plaats van het warme zuiden. Het laat de lezer nadenken over deze thema’s en over hoe dingen soms kunnen samenkomen. Is dat het lot? Is het voorbestemd? Of is er iets anders aan de hand?
Sfeervolle illustraties en een ruime bladspiegel
Een eventuele drempel om te gaan lezen wordt met dit boekje op meerdere manieren verlaagd of zelfs weggenomen. Illustraties helpen de lezer het verhaal voor zich te zien en de ruime bladspiegel zorgt ervoor dat de tekst niet intimiderend zal overkomen. Daarnaast helpt het dat het een zeer dun boekje is, het beslaat maar 54 pagina’s, en dat is inclusief de pagina vullende illustraties van Thomas Campi.
Een rijk verhaal
Vergis je niet, het boekje is dun, maar het zit vol met waardevolle thema’s en lessen. Bijzonder knap hoe Fombelle in zo’n kort verhaal, zoveel krachtige en betekenisvolle thema’s weet te verwerken. Eenzaamheid, verbinding en anders zijn, zijn onderwerpen waar dit verhaal over gaat. Daarnaast haakt het aan bij de actualiteit van de vluchtelingenproblematiek. Het wordt steeds kort aangestipt en er wordt geen woord te veel gebruikt, terwijl het tegelijkertijd uitnodigt tot een gesprek. Tot slot volg je in dit verhaal niet alleen mensen, maar ook een zwaluw. Een zwaluw met een naam, een persoonlijkheid en een doel. Wil je het gesprek aangaan over personificatie in verhalen of over de vraag of alles in een verhaal realistisch moet zijn of dat de schrijver ook zijn fantasie mag gebruiken, dan is dit een prachtig voorbeeld.
Laat het leerlingen lezen en ga met ze in gesprek over de bijzondere personages, de gebeurtenissen en gebaren. Ze lijken misschien klein, maar de gevolgen kunnen groots zijn.
Voor wie?
Een zwaluw in de winter is voor iedereen die zin heeft in een mooi verhaal, want dat staat voorop. Daarnaast zal het leerlingen die eerder (op welke manier dan ook) hebben genoten van verhalen uit een leesdip kunnen halen. Met minimale inspanning ervaren ze hoe het is om een mooi en betekenisvol verhaal te lezen, een verhaal dat ze aan het denken zet en waarover ze willen praten met anderen.
Over het boek
Titel: Een zwaluw in de winter
Auteur: Timothée de Fombelle
Illustraties: Thomas Campi
Vertaald door: Eef Gratama
Uitgeverij: Querido
Jaar van verschijnen: 2021
Aantal pagina’s: 54
Voor lezers vanaf ca. 10 jaar.