Zolang iemand niet nadrukkelijk zegt iets niet te willen, kun je doorgaan, toch? Of is het niet zo simpel? Daarover gaat Grijs van Carlie van Tongeren, waarin op zeer genuanceerde wijze wordt gesproken over seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Wanneer ga je een grens over?
De afgelopen jaren kwamen steeds meer gevallen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het nieuws. Regelmatig gaat het nu over consent en het respecteren van grenzen, maar het is vaak niet zo zwart-wit als het lijkt. Daar gaat Grijs van Carlie van Tongeren over.
Het laatste strandfeestje van de zomer
Het was de avond van het laatste strandfeest van de zomer. Chaja keek ernaar uit. Ze danste de hele avond en flirtte met Wes. Ze zoenden en vertrokken aan het einde van de avond richting de duinen. Dat is precies waar Wes de hele zomer al op hoopte. Chaja was zijn zomerprojectje.
Verschillende ervaringen
In de duinen viel het voor Wes nogal tegen, want Chaja deed moeilijker dan hij had verwacht. Chaja voelt zich vooral rot na die avond. Ze probeert de herinneringen aan wat er in de duinen is gebeurd weg te drukken, ze wilde het niet. Maar ze zei ook geen ‘nee’. Tijdens een debat op school over seksueel grensoverschrijdend gedrag, waarbij Chaja en Wes tegenover elkaar zitten, knapt er iets bij Chaja.
De gevolgen van seksueel grensoverschrijdend gedrag
Chaja slaapt al een tijd slecht. Ze is aan het piekeren over wat ze anders had kunnen doen, had moeten doen. Terwijl daar in de duinen vanbinnen alle alarmbellen afgingen, veranderde ze in een blok ijs. Nog steeds bevriest ze als ze Wes op school tegenkomt en ook op andere plekken is ze er niet met haar gedachten bij.
Hulp van buitenaf
Gelukkig wordt in dit verhaal duidelijk dat je er nooit alleen voor staat. Chaja vindt steun bij iemand bij wie ze haar verhaal kan doen, die luistert, niet oordeelt en haar steunt. En niet alleen Chaja krijgt hulp, ook Wes wordt op een goede manier een spiegel voorgehouden. Het zet hem aan het denken en tegelijkertijd ontdekt de lezer ook dat het vaak niet zo zwart-wit is als je verwacht.
Zeer genuanceerd gebracht, zonder te (ver)oordelen
Grijs gaat over een zeer gevoelig en kwetsbaar onderwerp, en Carlie van Tongeren heeft dit knap verwerkt. Het verhaal bevat weinig details over wat er is gebeurd, het gaat veel meer over de gedachten en gevoelens van de personages en de ontwikkeling die ze daarin doormaken. Doordat beide personages aan het woord komen, volg je hun gedachten, gevoelens, overtuigingen en angsten, maar ook de verschuivingen die daarin plaatsvinden doordat ze nieuwe inzichten opdoen. Daarbij doorbreekt het stereotyperingen door ook personages van het mannelijke geslacht voor Chaja op te laten komen, door ze begrip te laten tonen en zich uit te spreken.
Is een boek over seks geschikt voor jongeren?
Je kunt je afvragen of je dit onderwerp met jongeren wilt bespreken en of een boek over seks wel geschikt is voor leerlingen vanaf de brugklas, maar het is een onderwerp waar veel leerlingen al mee bezig zijn. Hoe wil je jongeren ermee in aanraking laten komen? Via een boek waarin alles genuanceerd, respectvol en zonder confronterende details wordt gebracht? Of via eigen zoektochten op het internet, waarbij er een grote kans ontstaat dat jongeren een vertekend beeld van seks krijgen?
Voor wie?
Grijs is een dun boek dat verschenen is in de Blossom Books shortie-reeks. Het is geschikt voor leerlingen vanaf de brugklas. Het is toegankelijk geschreven vanuit verschillende perspectieven. Chaja en Wes delen hun ervaringen. Daarnaast vertellen andere jongeren wat ze die bewuste avond hebben gezien en hoe ze daarover denken. Het is een verhaal dat leerlingen bewust maakt van het feit dat je je niet schuldig hoeft te voelen als iemand je grenzen over is gegaan en dat het goed is om hulp te zoeken als jou zoiets is overkomen. Maar meer nog is het een verhaal dat laat zien wat de gevolgen kunnen zijn van het overschrijden van grenzen en wat het belang van consent is.
Over het boek
Titel: Grijs
Auteur: Carlie van Tongeren
Uitgegeven door: Blossom Books
Jaar van verschijnen: 2023
Aantal pagina’s: 142
Voor lezers vanaf ca. 13 jaar.