Originaliteit en gelaagdheid in Ze gaan er met je neus vandoor

Dit is een van de eerste vragen die mogelijk in je opkomt als je dit boek oppakt. Wie door Ze gaan er met je neus vandoor bladert, ontdekt al snel verhalende teksten, gedichten en diverse vormexperimenten. Samen vormen ze de inhoud van dit boek, dat gaat over een dichter met liefdesverdriet, letters die aan het werk willen, conflicten en verlies.

Het boek begint met een gedicht, waarna het stil blijft. Dan komen de letters aan het woord, ze informeren bij de dichter waar hij blijft, omdat ze allemaal klaarstaan om zijn nieuwe dichtbundel te vullen. Al snel wordt duidelijk dat de dichter zoveel liefdesverdriet heeft dat hij nooit meer een dichtbundel wil schrijven. De letters zijn het er niet mee eens en zoeken naar een oplossing: ze gaan op zoek naar iemand die de dichter van zijn liefdesverdriet af kan helpen. De letters krijgen een reactie van de letters van een andere schrijver en nodigen ze uit om kennis te maken.

Na enig overleg tussen de letters uit het boek, de zwarte letters, en de letters die te gast zijn in het boek, de rode letters, wordt duidelijk dat er geen goede klik is. De rode letters weigeren echter om te vertrekken. Er ontstaat een conflict tussen de letters dat op bijzondere wijze wordt weergegeven. De letters verlaten hun vaste plek en lopen door en over elkaar heen, waardoor het conflict niet alleen duidelijk wordt uit de tekst, maar ook door de vorm.

Wat begint met wat bekvechten onderling, groeit al snel uit tot een oorlog tussen de letters. De auteur weer hier door het gebruik van vorm, taal en kleur op knappe wijze veel informatie over te brengen. Ineens krijgt de lezer door dat er meer op het spel staat dan alleen maar het alleen recht om als letters in dat boek te staan. De klappers die gemaakt worden, de gedichten die verschijnen én de impact die het conflict heeft voor de letters, laten je nadenken over de gevolgen van verregaande ruzies en het omgaan met verlies.

Dit boek bevat veel om over na te denken en te praten. Letters die een stem krijgen in plaats van een klassieke verteller, vormen en kleuren die met de letters het verhaal vertellen én een diepere betekenislaag waarin verbanden met onze eigen werkelijkheid kunnen worden gelegd. Achterin het boek staat een nawoord waarin informatie wordt gegeven over een periode in onze geschiedenis die veel impact heeft gehad op vele levens. Wie de verbanden nog niet expliciet heeft kunnen leggen, krijgt daar in het nawoord meer handvatten voor.

Door de enorme gelaagdheid is dit een boek dat door velen gelezen en besproken kan worden. Voor wie de diepere betekenislaag (nog) niet opmerkt of kan plaatsen, is er voldoende te overdenken en ontdekken: zoals de rol die de letters in het verhaal krijgen, de grafische vormexperimenten of de vraag wat voor soort boek dit is. Ga met leerlingen in gesprek over wat ze hebben opgemerkt, wat ze vreemd vonden, of juist heel erg knap. Vraag vervolgens door of ze denken dat oorlog tussen mensen er ook zo uit kan zien. Via deze vraag kun je de lezers die deze link nog niet hadden gelegd begeleiden naar deze betekenislaag.

Op Lezenslessen vind je ook lesmateriaal bij dit boek. Leerlingen kunnen kiezen uit vier opdrachten, waarin op verschillende manieren dieper ingegaan wordt op de bijzondere vormaspecten en ze worden uitgedaagd om een mening te vormen over de gedichten in dit boek. Bekijk voor meer informatie het Lesmateriaal bij Ze gaan er met je neus vandoor.

Titel: Ze gaan er met je neus vandoor
Auteur: Ted van Lieshout
Uitgeverij: Leopold
Jaar van uitgave: 2018
Aantal pagina’s: 88
Voor lezers vanaf ca. 12 jaar