De zoon van de berentemmer van Xavier-Laurent Petit is een prachtig verhaal waarin Ciprian ondanks zijn achtergrond en allerlei tegenslagenzijn droom volgt. Hij gaat naar school en ontdekt zijn talent: schaken.
Een rondreizende familie
Ciprian en zijn familie hebben geen vaste woonplaats. De familie trekt rond met hun auto, caravan en beer. Ze proberen geld te verdienen door op te treden met hun beer, waarbij vader vecht met hun beer, maar het leven is zwaar en voldoende geld om van te leven is er niet. Ciprians broer Dimetriu zorgt voor de aanvulling. Hij noemt het lenen, maar ze zullen het nooit kunnen teruggeven.
Nergens welkom
De familie strandt wanneer hun auto het begeeft. Ze komen hierdoor in de problemen. Ze worden verjaagd uit de stad waar ze proberen op te treden om geld te verdienen. Dan biedt een man aan om hen naar een beter land te brengen, waar ze een toekomst hebben. Hij schiet het geld voor, dat ze in het land van bestemming terug kunnen betalen. Ze hebben weinig keuze, dus stemmen ze in en vertrekken naar Frankrijk.
Een valse belofte
Daar aangekomen blijkt de belofte van de man, die een mensenhandelaar blijkt te zijn, niet overeen te komen met de werkelijkheid. Ze komen terecht in een sloppenwijk en moeten hard werken en stelen om het geleende geld terug te betalen. Ertegenin gaan heeft geen zin, want ze hebben geen poot om op te staan: ze hebben geen papieren en spreken de Franse taal niet of nauwelijks.
Mensen die je zien voor wie je bent
Ciprian wordt gedwongen om iedere dag portemonnees te stelen in de metro, maar als hij op een dag mensen ziet die een spel spelen waarbij ze stukken over een zwart-wit geblokt bord verplaatsen, raakt hij in de ban van dit spel. Urenlang staat hij stiekem te kijken en dat wordt opgemerkt door een vrouw, die hem aanspreekt. Ciprian blijkt een groot schaaktalent en deze vrouw verzamelt mensen om hem heen die hem, ondanks zijn rommelige, vuile uiterlijk en alle vooroordelen die er zijn rond ‘zijn soort mensen’, een kans geven en laten merken vertrouwen in hem te hebben.
Zware omstandigheden
Het wordt Ciprian niet in dank afgenomen dat hij veel minder geld ‘verdient’ dan zou moeten. Zijn familie heeft nog steeds een enorme schuld bij de mensenhandelaar en dat is een man met macht. Zijn mensen zitten overal en bedreigen Ciprian en zijn familie. Het is een zware tijd voor hen allemaal, ook doordat Ciprians broer Dimetriu is opgepakt en waarschijnlijk is uitgezet. Hun moeder trekt het niet meer, ze doet niets anders dan vuurtjes stoken en in de vlammen staren.
Een hoopvol verhaal over ertoe doen
De zoon van de berentemmer is een hoopvol verhaal over kansen krijgen en gezien worden, maar ook over wat onderwijs voor iemand kan betekenen. Ciprian blijkt ontzettend slim te zijn. Hij is zo gemotiveerd dat hij besluit het woordenboek van begin tot eind door te lezen om zijn woordenschat uit te breiden. Zijn familie begrijpt niet waar hij mee bezig is en waarom dit zo belangrijk is, ze hebben nooit kunnen lezen, hun wereld draaide om het temmen van en vechten met beren, maar steunt hem wel.
Voor wie?
Dit prachtige verhaal, waarin je een jongen volgt die normaal gesproken geen enkele kans krijgt binnen de maatschappij, is geschikt voor de meer ervaren lezer vanaf ca. 13 jaar. Het taalgebruik in dit boek is vrij uitdagend en er worden regelmatig lastige termen gebruikt. In veel gevallen volgt een verklaring, aangezien Ciprian de woorden ook nog niet begrijpt. Die uitleg laat de woordenschat van Ciprian en de lezer groeien. Toch kan de hoeveelheid lastige woorden voor de minder ervaren lezer een goede en soepele leeservaring in de weg staan.
Doordat dit verhaal belangrijke en actuele thema’s bespreekt die ook passen bij de vluchtelingenproblematiek, kan dit een interessant verhaal zijn om voor te lezen. Daarbij neem je ook de drempel weg voor leerlingen met minder leeservaring. Praat met elkaar over de dingen waar Ciprian tegenaan loopt. Wat vinden ze van het stelen? Kan Ciprian het ook anders doen? Zo ja, hoe dan? En zou Ciprian een vriend van ze kunnen zijn? Waardoor komt dat? Wat leren ze uit dit verhaal? Enzovoorts.
Over het boek
Titel: De zoon van de berentemmer
Auteur: Xavier-Laurent Petit
Vertaald door: Leny van Grootel
Uitgever: Ploegsma
Jaar van verschijnen: 2022
Aantal pagina’s: 264
Voor ervaren lezers vanaf ca. 13 jaar.