De laatste jaren is er steeds meer vraag naar een leesweek of een boekenweek voor jongeren van 12-15 jaar. Een aparte campagne zoals een Boekenweek is er nog niet voor deze doelgroep, maar er zijn wel mogelijkheden om aan te haken bij bestaande initiatieven. Lezenslessen deelt in samenwerking met Albertine Gaasbeek, docent Nederlands op het Gomarus College, tips en inspiratie.
Waarom zo’n lees(feest)week?
De afgelopen jaren konden we niet om het nieuws heen: het is slecht gesteld met het leesniveau van jongeren. Aan de andere kant horen we steeds: het lezen van boeken draagt bij aan de verbetering van die leesvaardigheid. Het is daarom dus duidelijk zaak dat scholen lezen heel serieus nemen. Scholen zouden moeten zorgen voor de aanwezigheid van boeken en het helpt enorm als docenten uitdragen dat lezen belangrijk en vanzelfsprekend is.
Jeugdliteratuur verdient aandacht
Waar het begint: neem jeugdliteratuur serieus. Via jeugdliteratuur kunnen leerlingen toewerken naar complexere en gelaagde (volwassen) literaire werken. Een feestweek organiseren voor 12-15 jarigen waarin de jeugdboeken en de jeugdboekenauteurs centraal staan én gevierd worden, hoort daar wat ons betreft dus ook helemaal bij.
Goed Verhaal
In 2025 maakt de CPNB duidelijk dat er stappen worden gezet om ook 12+-ers bij de Boekenweek van Jongeren te betrekken. De campagne gaat Goed Verhaal heten en duurt de hele maand september – een goed begin van het nieuwe schooljaar. Dit gebeurt in samenwerking met Hebban in de Klas. Daarnaast wordt de tiplijst voor de Jonge Jury tijdens deze maand bekendgemaakt. Hoewel er dus nog geen volledig programma voor deze doelgroep bestaat, denken wij dat het een mooi begin is waar de scholen op voort kunnen borduren.
Wat kun jij doen?
Organiseer een leesfeestweek! Dit kan tijdens Goed Verhaal in september, maar het kan uiteraard ook op een ander moment in het schooljaar. Het dient een speciale week te zijn, met veel aandacht voor lezen op school en leuke activiteiten.
Het Gomarus College in Groningen organiseerde in 2025 voor het eerst een leesweek op hun locatie voor de onderbouw van havo/vwo. Albertine Gaasbeek en haar collega’s waren de enthousiaste kartrekkers van deze week en zij deelt in deze blog haar praktische tips.
Betrek collega’s bij de voorbereiding
Ongetwijfeld ben jij als organisator van de leesweek enthousiast over lezen en boeken en kun je niet wachten om hier een hele week extra aandacht aan te besteden. Maar vergeet niet om je collega’s van andere vakken ook mee te nemen in de voorbereiding van de leesweek. Informeer hen tijdig over wanneer de leesweek plaatsvindt, maar ook over wat het doel ervan is en hoe het programma eruit gaat zien. Zo creëer je niet alleen draagvlak, maar zorg je ook voor een gezamenlijk gevoel van urgentie in de aanloop naar de speciale week toe. Ook kun je je collega’s praktische handvatten en boeken aanreiken die ze in hun lessen kunnen verwerken. Op deze manier kun je tijdens de leesweek als docententeam een gezamenlijk enthousiasme voor het belang van lezen uitstralen richting leerlingen.
Maak boeken (extra) zichtbaar
De leesweek is een mooi moment om extra uit te pakken met het zichtbaar maken van boeken binnen de school. Bij ons op school maken we graag op zoveel mogelijk plekken boeken zichtbaar. Dat betekent niet alleen dat in de lokalen van Nederlands volle boekenkasten staan en boekposters ophangen, maar ook dat in elk ander lokaal een plank met jeugdboeken aanwezig is. In de aula hangen allerlei geprinte covers van boeken aan de muur. Daarnaast hadden we in de weken voorafgaand aan de leesweek extra posters in de school hangen om de leesweek aan te kondigen.
Ruim extra tijd in voor (voor)lezen
Je kunt tijdens de leesweek allerlei mooie activiteiten verzinnen rondom lezen, zoals een schrijversbezoek (hierover later meer), een boekverkiezing, winacties, workshops en originele boekopdrachten. Maar vergeet hierbij het belangrijkste niet: maak extra tijd voor lezen onder schooltijd. Dit kan op allerlei manieren. Organiseer bijvoorbeeld op verschillende momenten tijdens de week een schoolbreed leesmoment, faciliteer voorleesmomenten bij verschillende vakken, moedig collega’s aan om tijd te maken voor lezen tijdens de les en geef hierbij lessuggesties óf richt een lokaal in als speciaal ‘leeslokaal’ voor tijdens de pauzes.
Nodig auteurs uit voor een schoolbezoek
Een activiteit die volgens mij niet kan ontbreken in de leesweek is een schrijversbezoek. Wij hebben ervoor gekozen om in alle klassen van de onderbouw een schrijver op bezoek te laten komen. We boekten deze schrijversbezoeken via de Schrijverscentrale. Carlie van Tongeren, Cis Meijer en Yorick Goldewijk kwamen op bezoek. De schrijversbezoeken waren geweldig. Maar wat minstens zo leuk was om te zien, was hoe de komst van de schrijvers op school in de weken voorafgaand aan de leesweek zorgde voor een enorme toename in de leesmotivatie van leerlingen. Alle leerlingen lazen minimaal één boek van de schrijver die in hun klas op bezoek kwam. Daardoor gingen de leerlingen goed voorbereid naar het schrijversbezoek, en werden er mooie inhoudelijke vragen over de boeken gesteld.
Deel iets uit aan de leerlingen
Hoe leuk is het om tijdens de leesweek iets aan leerlingen uit te kunnen delen wat met boeken en lezen te maken heeft? Wil je hiervoor weinig moeite doen en/of weinig geld uitgeven, dan kun je natuurlijk voor een papieren boekenlegger kiezen met bijvoorbeeld een mooie quote over lezen of een mooi gedicht erop. Wij begonnen met groots denken, en overwogen zelfs even om aan iedere leerling een boek uit te delen. (Hoe gaaf zou dat zijn?) We kwamen uiteindelijk op een wat goedkopere oplossing uit. Voor iedere leerling maakten we een klein pakketje met boekstickers, een boeksleutelhanger en een magnetische boekenlegger. We waren hier zelf heel enthousiast over, en de leerlingen gelukkig ook.
Organiseer boekenwinacties
Wij hebben ervoor gekozen om tijdens de leesweek een boekenwinactie te organiseren voor leerlingen én voor docenten. Leerlingen en docenten konden aangeven welk boek ze graag wilden winnen en waarom. In klas 1, 2, 3 en in het docententeam hebben we een winnaar gekozen. Heel leuk om te zien met hoeveel enthousiasme zowel leerlingen als docenten hebben meegedaan aan de winactie en welke boeken ze allemaal graag zouden willen winnen!
Zorg voor nascholing en inspiratie voor docenten
Heel graag wilden wij tijdens de leesweek niet alleen de leerlingen (nog) enthousiast(er) maken voor lezen, maar ook de docenten. Er gebeurt bij ons op school gelukkig al veel wat betreft vakoverstijgende aandacht voor lezen; zo hebben we een schoolbreed ‘leeshalfuur’ en staan er jeugdboeken in elk lokaal. In aanvulling daarop wilden we docenten graag extra kennis meegeven over het belang van lezen bij alle vakken. Daarom hebben we Nicky uitgenodigd om een workshop aan het hele docententeam te geven over aandacht voor lezen bij alle vakken. Deze studiemiddag organiseerden we in de plaatselijke boekhandel. Nicky heeft ons verteld over het belang van diep lezen en over op welke manieren je vakoverstijgend aandacht kunt besteden aan boeken. Vervolgens gaf ze voor alle vakken die bij ons op school gegeven worden passende boekentips. Het leukste van alles was dat docenten na afloop van de workshop in de boekhandel een boek mochten uitkiezen dat ze graag zouden willen lezen en dat ze in de les zouden kunnen gebruiken. Docenten gingen dus met meer titelkennis, (nog) meer enthousiasme voor lezen én een boek naar huis.
Tot slot, het organiseren van een leesweek is mooi, belangrijk en vooral heel erg leuk. Maar minstens net zo belangrijk; denk na over hoe lezen standaard een prominentere plek kan krijgen binnen het onderwijsprogramma.
Denk bijvoorbeeld aan:
Hoe voorlezen bijdraagt aan waardevolle gesprekken
Aandacht voor lezen bij alle vakken
Het belang van een mediatheek mét mediathecaris
Alle foto’s bij deze blog zijn in de aanloop naar of tijdens de leesweek gemaakt door Albertine Gaasbeek.
Dank je wel Albertine, voor je bijdrage aan deze blog!