Verhalen over de liefde

Welke boeken kun je in de onderbouw van het voortgezet onderwijs onder de aandacht brengen om oorlog te bespreken? Bijvoorbeeld in de aanloop naar 4 en 5 mei, of op een ander moment waarop hier behoefte aan is. Wij bespreken 9 titels die geschikt zijn voor deze doelgroep.

Boekentips

Op Lezenslessen.nl vind je bij de boekentips een filter waarmee je de tips kunt selecteren op onderwerp, zoals oorlog of Tweede Wereldoorlog. Hieronder tip ik een aantal titels die aansluiten bij de Tweede Wereldoorlog. De titels met één sterretje zijn het meest toegankelijk en drie sterretjes betekent dat dit boek geschikt is voor de meer ervaren lezers. Klik op de links in de beschrijvingen om de volledige boekentip te lezen.

Toen het oorlog was – Annemiek de Groot e.a, met illustraties van Irene Goede

Leesniveau: *
Voor wie zoekt naar een informatief boek voor jongeren over de Eerste of de Tweede Wereldoorlog, hoeft niet verder te zoeken. Toen het oorlog was verscheen in twee prachtig uitgevoerde edities over de periodes 1939-1945 en 1914-1918.

Je leest onder andere over de oorzaak van deze oorlogen, wat er is gebeurd en over mensen die een rol hebben gespeeld. Maar je leest ook over de techniek achter de oorlog, belangrijke symbolen en hoe mensen probeerden te overleven. De boeken zijn prachtig uitgevoerd, overzichtelijk en grondig. De zakelijkere informatie over de oorlogen wordt steeds afgewisseld met interessante wetenswaardigheden.

Soldaat van het noorden – Bram Baptist

Leesniveau: **

Op een avond in 1943 komt er een Duitse legertruck bij Klaas Nieboer de straat in rijden. Duitse soldaten arresteren een man en nemen hem mee. Hij bleek lid te zijn van het verzet, net als Klaas’ vader. Klaas is nog maar dertien, maar helpt soms ook met het verspreiden van bonkaarten.

Dan wordt Klaas’ vader ook opgepakt. Klaas is boos en voelt zich machteloos, totdat hij een brief van zijn vader vindt. Er zit een lek in het verzet. Klaas is vastberaden de verrader zo snel mogelijk op te sporen en uit te schakelen.

Soldaat van het noorden is een aanrader voor lezers vanaf ca. 12 jaar die graag oorlogsverhalen lezen. Het is een verhaal over de Tweede Wereldoorlog, het verzet en de vraag wie je in tijden van oorlog en onzekerheid kunt vertrouwen en laat de lezer hierover nadenken. Het beschrijft de heftigheid van het leven in die tijd zonder dit af te zwakken, waardoor de lezer zich serieus genomen zal voelen.

D-day – Alan Gratz

Leesniveau: **
Het is 6 juni 1944, een dag die de geschiedenis is ingegaan als D-day. Een dag waar een jaar lang naartoe is gewerkt door verschillende legereenheden en mensen in het verzet. Op deze dag wagen onder anderen de zes jonge helden uit dit verhaal hun leven om Europa te bevrijden. Ze sluiten zich aan bij het leger zoals Dee, James, Bill en Henry, gaan bij het verzet zoals Samira’s moeder of helpen de militair verpleegkundigen tijdens D-day zoals Monique.

D-day is een spannend verhaal dat door de korte hoofdstukken, chronologische volgorde, herkenbare personages en spanning vlot doorleest. Gratz schuwt de gruwelen van de oorlog niet. Het is erg geschikt voor lezers vanaf ongeveer 12 jaar die van stoere verhalen houden.

De tunnel – Anna Woltz

Leesniveau: **
Het is 1940 en in Londen vormen zich iedere dag lange rijen voor de metrostations, waar de mensen schuilen voor de bommen die ’s nachts vallen. Ook Ella en haar broertje Robbie staan daar, om alvast een goede plek te kunnen bemachtigen voor de nacht.

Ella leert in de tunnel diep onder de grond drie jongeren kennen. Quinn is van huis weggelopen, van het platteland naar de stad, omdat ze wil helpen. Jay heeft niets en doet alles om te overleven. Aan regels hecht hij weinig waarde. En tot slot ontmoet Ella Quinns broer Sebastian, die in Londen woont. Alle personages vertellen een eigen verhaal, die Woltz moeiteloos laat opgaan in het geheel.

De tunnel is prachtig, aangrijpend, gelaagd en spannend. Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld in toegankelijke taal, maar biedt zoals gezegd voor meer ervaren lezers ook voldoende uitdaging.

Niemandsjongen – Katherine Marsh

Leesniveau: **
Samen met zijn vader ontvlucht de veertienjarige Ahmed zijn thuisland Syrië. Ze maken de overtocht naar Europa, maar helaas verliest Ahmed zijn vader tijdens die tocht. Hij weet samen met andere vluchtelingen Brussel te bereiken, maar hij heeft het zwaar. Dan ontmoeten Max en Ahmed elkaar. Eerst is Max terughoudend, maar dat verandert als hij Ahmed een beetje leert kennen.

De schrijfster doet iets interessants in dit boek. Marsh verwerkt gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog in het verhaal en verbind deze aan het verhaal van Ahmed en Max. Hierdoor wordt de situatie waar Ahmed en Max zich in bevinden veel tastbaarder, omdat veel lezers bekend zullen zijn met de verhalen over joodse onderduikers.

Niemandsjongen van Katherine Marsh is een erg goed en aangrijpend verhaal dat aansluit bij de actualiteit. Het geeft de lezer inzicht in hoe het is om te moeten vluchten uit je thuisland en om familie te verliezen door een verschrikkelijke oorlog.

Ons kasteel aan zee – Lucy Strange

Leesniveau: **
Petra is twaalf jaar oud en woont met haar ouders en zus in een vuurtoren. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt verandert er plotseling veel in het leven van Petra. De vuurtoren moet bijvoorbeeld helemaal groen geschilderd worden zodat deze niet meer zo opvalt. De vijand kan daardoor vanuit de lucht en vanaf de zee minder goed bepalen waar hij is.

Ook de sfeer in huis verandert. Petra heeft het gevoel dat haar ouders iets voor haar achterhouden. Bovendien gaan de inwoners van het dorp ineens anders met hen om, want Petra’s moeder komt oorspronkelijk uit Duitsland. Ze wordt ervan verdacht een spion te zijn.

Ons kasteel aan zee is een spannend verhaal waarin afschuwelijke gebeurtenissen plaatsvinden, die zeker indruk maken op de lezers.

Wij blijven bij elkaar – Martine Letterie

Leesniveau: **
De familie Birnbaum woont in Duitsland, is joods voelt zich al een paar jaar niet veilig. Nadat de vader van het gezin wordt opgepakt en de Kristalnacht plaatsvindt, besluit moeder de kinderen Birnbaum op de trein naar familie in Nederland te zetten.

Het is een moeilijke tijd voor de jonge kinderen. Ze missen hun ouders en worden ernstig ziek. Dan lukt het hun hoogzwangere moeder – en later ook hun vader – om naar Nederland te komen, waarna het volledige gezin verhuist naar het vluchtelingenkamp Westerbork.

Wij blijven bij elkaar is een belangrijk verhaal over de Tweede Wereldoorlog, gebaseerd op ware gebeurtenissen. Hoewel heel duidelijk wordt gemaakt hoe ongelooflijk zwaar deze tijd voor de familie Birnbaum is geweest, heeft Martine Letterie een hoopvol verhaal geschreven over de kracht van het houden van moed, het beschermen van elkaar en het geloven in betere tijden.

Het meisje met de vlechtjes – Wilma Geldof

Leesniveau: **/***
Freddie is veertien jaar als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt en in 1941 gaat ze met haar zus Truus bij het gewapende verzet. Hun jonge leeftijd is een groot voordeel, want de vijand zal niet snel verwachten dat de jonge meiden bij het verzet zitten. Ze verleiden hooggeplaatste nazi’s en lokken ze naar het bos. Daar worden deze mannen gedood door verzetskameraden. Freddie is trots op haar werk, want door het doden van deze nazi’s redden ze veel mensen. Maar ze voelt zich ook eenzaam, want ze kan met niemand praten over wat ze doet en meemaakt. Zelfs niet met haar moeder en haar vriendje Peter.

Het meisje met de vlechtjes boeit van begin tot eind. Schrijfster Wilma Geldof weet de spanning die de personages ervaren goed over te brengen op de lezer. Het is de angst om gesnapt te worden, om herkend te worden. En ook de voorzichtigheid en behoedzaamheid die daarmee gepaard gaan, worden goed overgebracht.

Noem geen namen – Astrid Sy

Leesniveau: ***
Het is 1942 en Rosie werkt in de crèche tegenover de Hollandse Schouwburg, waar joodse mensen verzameld worden voordat ze op transport worden gezet. Niet lang daarna wordt de crèche opgeheven en verordend. Vanaf nu worden hier de kinderen van de mensen uit de schouwburg opgevangen, totdat ze klaargemaakt moeten worden voor transport. Ook voor Kaat is het leven er anders uit gaan zien. Nadat ze getuige was van een razzia sluit ze zich aan bij een studentengroep die heeft besloten om actie te ondernemen tegen de Duitsers.

Rosie, Kaat en Josephine raken door hun werkzaamheden betrokken bij het smokkelen van joodse kinderen uit de crèche. Het is gevaarlijk en zwaar werk. De spanning is voelbaar, net zoals de strijd die de jonge vrouwen ervaren omdat ze steeds het gevoel hebben dat ze niet genoeg doen. Ze kunnen lang niet alle kinderen redden.

Wie in Noem geen namen begint zal het verhaal moeilijk los kunnen laten. Het is een krachtig verhaal dat gebaseerd is op degelijk onderzoek, waaruit duidelijk wordt dat ook jonge vrouwen een belangrijke rol hebben gespeeld in het verzet.

De rest van ons leven – Els Beerten

Leesniveau: ***
Samen met zijn vader neemt Fredo op vijfjarige leeftijd, na de dood van zijn moeder, de boot vanuit Italië naar Engeland. Ze bouwen daar een nieuw leven op en vinden hun plaats is de Italiaanse gemeenschap. Maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en kiest Mussolini de kant van Hitler. Ineens zijn alle Italianen in Engeland verdacht. De regering geeft opdracht om alle Italiaanse mannen te deporteren. Fredo is inmiddels een jonge volwassen man. Hij weet hieraan te ontsnappen en blijft veilig, maar hij weet niet waar zijn vader is. Zal hij hem ooit nog terugzien?

De rest van ons leven is een prachtig verhaal over het leven, opgroeien, gemis, overleven en je ergens thuis voelen. Doordat niet alles uitgelegd wordt moet de lezer in staat zijn om de tekst te overzien en verbanden te leggen tussen de gebeurtenissen en het gedrag van de personages. Op basis hiervan kan er betekenis gegeven worden aan het verhaal.

Lesmaterialen

Bij een aantal van de hierboven besproken titels is lesmateriaal beschikbaar op Lezenslessen.nl. Het lesmateriaal sluit aan bij de specifieke titel, bevat minimaal drie opdrachten waar leerlingen uit kunnen kiezen en bevat een beoordelingsmatrix. De opdrachten richten zich op een verdieping van de leeservaring en laten leerlingen nadenken over het verhaal in relatie tot hun eigen leven en belevingswereld.

Bekijk de lesmaterialen en gebruik het filter om alleen lesmaterialen te tonen die aansluiten bij het thema Tweede Wereldoorlog.

Veel leesplezier!

Deel dit bericht
Lezenslessen