Dat er iets moet gebeuren op het gebied van leesonderwijs en leesvaardigheid is inmiddels wel duidelijk. Op de vraag wat er nodig is, is geen pasklaar antwoord. Iets wat bij kan dragen aan meer leesplezier en leesvaardigheid is lezen vanzelfsprekend maken door bij alle vakken gebruik te maken van boeken.
Leesbevordering bij alle vakken
Lezen is veel in het nieuws en dat is terecht. De leesvaardigheid en het leesplezier van Nederlandse kinderen en jongeren dalen en dat is zorgwekkend. Maar wat kun je nu doen om het tij te keren? Eén manier is om de aanwezigheid van boeken en verhalen vanzelfsprekend te laten zijn in je les. Ook (of misschien zelfs juist!) als je geen taaldocent bent.
Het belang van rolmodellen
Lezen is en blijft een onderdeel van het vak Nederlands en de andere talen, maar het helpt enorm als docenten van andere vakken laten zien dat lezen niet alleen nodig is om je eindexamen Nederlands (of een andere taal) te halen. Een boekentip van een docent die een ander vak geeft waar je goed in bent kan veel teweegbrengen. De docent laat daarmee zien dat lezen niet alleen thuishoort bij school en de taalvakken en inspireert leerlingen.
Eerder schreef ik in de blog Jongensboeken: maken ze het verschil? dat lezen een vrouwelijk imago heeft omdat leerlingen met betrekking tot lezen van jongs af aan in aanraking komen met vrouwelijke rolmodellen. Ben je een mannelijke docent? Onderschat dan niet welke impact het kan hebben als jij vertelt over een positieve leeservaring.
Hoe pak je dat aan?
Je kunt heel eenvoudig beginnen met het tippen van je persoonlijke favorieten. Gewoon aan het begin van de les: ‘Even totaal iets anders, maar ik las gisteren dit boek uit en ik vond het echt fantastisch. Een aanrader voor wie van spannende verhalen houdt!’ Vertel kort even iets over de inhoud, schrijf de titel en auteur op en nodig leerlingen eventueel na de les uit als ze meer willen weten. Je normaliseert het lezen hiermee en inspireert leerlingen met jouw positieve leeservaringen. En dat kan ook prima met non-fictie of een interessant tijdschrift dat je hebt ontdekt over jouw vakgebied (of totaal iets anders).
Boeken als introductie van je lesonderwerp
Wil je een stap verder gaan? Gebruik dan eens een boek als introductie voor een onderwerp in de les. Bespreek je bij maatschappijleer onderwerpen zoals LHBTI+ of racisme? Gebruik een verhaalfragment om voor te lezen en het gesprek over dit onderwerp te starten. Noem de titel en auteur van het verhaal en je geeft tegelijkertijd een boekentip aan leerlingen die verder willen lezen.
Ook bij sport en de exacte vakken?
Jazeker! Ook bij deze vakken is het mogelijk om aandacht te besteden aan boeken. Er zijn talloze biografieën geschreven over sporters en ook in fictie speelt sport regelmatig een rol. En ook voor de exacte vakken is er aanbod, denk aan non-fictie zoals Het mysterie van niks van Jan Paul Schutten – door dit boek met illustraties van Floor Rieder begrijp ik de relativiteitstheorie zelfs!
Vind je dit lastig? Houd het dan bij persoonlijke boekentips die niet direct met je vak te maken hebben. Ook op die manier heb je al een belangrijke voorbeeldfunctie.
Begin klein, denk groots
Misschien is het even wennen om boeken ook bij jouw vak onder de aandacht te brengen, maak het daarom in eerste instantie niet te groot. Af en toe een persoonlijke boekentip geven of aandacht besteden aan dat gedicht dat je in de openbare ruimte tegenkwam is een geweldig begin. Het hoeft echt niet gerelateerd te zijn aan je vak.
Probeer daarna verhalen of bepaalde boeken te koppelen aan onderwerpen die je bespreekt of maak, als je een eigen lokaal hebt, boeken zichtbaar. Zet boeken die gaan over jouw vak in het zicht van je leerling, maak als geschiedenisdocent bijvoorbeeld een themaplank met titels die aansluiten bij de onderwerpen waarmee je bezig bent.
Vind je het lastig? Vraag hulp!
Niemand zal het je kwalijk nemen als je niet goed weet waar te beginnen. Schroom dus niet om eens om hulp te vragen bij de mediathecaris of collega’s als je een boek zoekt dat aansluit bij een bepaald onderwerp dat je wilt bespreken.