Waardevolle campagnes voor de onderbouw

Je hebt inmiddels voor bijna alles en iedereen een dag, week of maand. De dag voor dit of dat, of hele weken of maanden waarin media veel aandacht besteden aan een bepaald onderwerp. En dan zijn er nog de terugkerende leesbevorderingscampagnes die voor jouw vak interessant zijn. Wat is het nut van deze campagnes en is het zinvol om hierbij in de klas aan te haken?

Alle campagnes en projecten die worden georganiseerd willen aandacht generen voor een bepaald onderwerp of gevoelige kwestie. Van grappig tot ernstig, je ziet van alles langskomen. Aanhaken bij alle actualiteiten is onmogelijk, maar voor een aantal campagnes geldt dat het absoluut interessant is om er in de onderbouw bij aan te haken. Wij maakten een overzicht, dat je hieronder kunt vinden. Er is onderscheid gemaakt tussen campagnes die specifiek gericht zijn op leesbevordering in de onderbouw van het voortgezet onderwijs, leesbevorderingscampagnes voor een bredere (of andere) doelgroep en andere campagnes waar je het lezen van (non-)fictie aan kunt koppelen.

Het is een aardig lange lijst geworden. Lees de mogelijkheden door en bekijk wat je aanspreekt. Bespreek dit ook met collega’s en de mediathecaris op jouw school, wie weet kunnen en willen zij ook aanhaken en bijdragen. Bij alle campagnes geven we beknopt informatie en/of tips.

Er is een aantal mooie en succesvolle projecten opgezet om het leesplezier onder deze doelgroep te bevorderen:

Jonge Jury
De Jonge Jury is een van de bekendste projecten waarmee je in de klas kunt werken. Leerlingen lezen van september tot mei boeken die meedingen naar de Prijs van de Jonge Jury met als doel om een stem uit te brengen op hun favoriete boek. Het boek met de meeste stemmen wint de Prijs van de Jonge Jury. Op de website van de Jonge Jury vind je volop informatie en ondersteuning: welke boeken gelezen mogen worden, wat de leestips van het Jonge Jury Boekgenootschap zijn of hoe je het gratis lesmateriaal bij deze leestips kunt aanvragen.

De Weddenschap
Deze campagne is speciaal voor leerlingen van het vmbo en mbo en daagt ze uit om in een halfjaar drie boeken te lezen. De leerlingen worden daarbij aangemoedigd door bekende leescoaches die zelf ook drie boeken lezen. Ze houden ons daarvan op de hoogte via filmpjes waarin ze hun ervaringen delen en leerlingen motiveren om ook te gaan lezen. Het is een laagdrempelige manier om lezen in de klas te introduceren, leerlingen uit te dagen en te motiveren. Leerlingen die op de website aan hebben gegeven dat ze drie boeken uit hebben, maken kans op een van prijzen die ieder jaar uitgereikt worden.

Read2Me
Aan de Voorleeswedstrijd op de basisschool wordt in de brugklas met Read2Me een vervolg gegeven. Welke brugklasleerling kan het beste voorlezen? De winnaar van de voorleeswedstrijd op school gaat naar de regionale wedstrijden en uiteindelijk vindt er een landelijke wedstrijd plaats waarin alle finalisten van de provinciale wedstrijden meedingen naar de hoofdprijs.

Er Was Eens
Bij de verhalenwedstrijd Er Was Eens gaan leerlingen van het vmbo (mbo en hbo) klassikaal aan de slag met een eigen verhaal. Leerlingen ontvangen een boek dat ze kunnen gebruiken als inspiratie voor hun eigen verhaal, er komt een bekende schrijver in de klas om een gastles te geven over hoe ze een verhaal kunnen schrijven en er is een multimediale lesbrief beschikbaar. Alle verhalen worden aan het eind in één bundel samengebracht en aan de deelnemende leerlingen overhandigd.

(Kinder-) Boekenweek (voor Jongeren)
In Nederland worden drie soorten Boekenweken georganiseerd waarin aandacht voor boeken centraal staat. Helaas is geen van deze campagnes specifiek gericht op de onderbouw van het voortgezet onderwijs, maar dat betekent gelukkig niet dat je niet met je klas bij een van deze weken kunt aanhaken. Kies een week of dag uit waarop lezen op jouw school centraal staat. Nodig schrijvers uit en maak er een feestelijke week of dag van. Maak een wand waarop docenten en leerlingen elkaar Boekentips kunnen geven. Laat iedere docent in zijn of haar les vertellen welk boek ooit indruk heeft gemaakt. De mogelijkheden zijn onbeperkt, maar het kan een uitdaging zijn om draagvlak bij je collega’s of de schoolleiding te krijgen. Begin dan klein en probeer dit ieder jaar een stukje uit te breiden. Op deze manier werk je samen aan een nieuwe traditie met boeken en verhalen in de hoofdrol.

Poëzieweek
De Poëzieweek wordt jaarlijks georganiseerd en start eind januari met de Gedichtendag. Deze week biedt een uitgelezen kans om aan de slag te gaan met poëzie in de klas. Ieder jaar wordt er aandacht besteed aan een thema en worden er diverse activiteiten georganiseerd op scholen, in bibliotheken en boekhandels. Daarnaast wordt er ieder jaar gratis lesmateriaal ontwikkeld voor de onderbouw en de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.

Nederland Leest (Junior)
November staat in het teken van Nederland Leest. In deze maand staat één boek centraal, waarbij de georganiseerde activiteiten door het land aansluiten. Dit boek is voor bibliotheekleden gratis af te halen in de bibliotheek. Daarnaast wordt er ieder jaar een titel geselecteerd voor de Junior-editie van Nederland Leest die in de meeste gevallen ook goed gelezen kan worden door leerlingen uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Voor de Junior-editie wordt ook lesmateriaal voor de onderbouw van het vmbo ontwikkeld.

Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen
Vlaamse kinderen en jongeren tussen de 4 en 16 jaar wordt jaarlijks gevraagd hun stem uit te brengen op hun favoriete boek uit de selectie die meedingt naar de Prijs van de Kinder- en Jeugdjury. Van september tot en met april wordt er volop gelezen in leesgroepen en door de internetjury, waarna een stem op het favoriete boek per groep wordt uitgebracht. Op de website KJV.be vind je meer informatie over hoe je mee kunt doen, welke boeken er worden gelezen, leesgroepen, stemprocedures en de bekendmaking van de winnaars.

Spannende Boekenweken
Deze campagne is niet gericht op de jeugd, maar biedt volop mogelijkheden om bij aan te haken. Het is een uitgelezen kans om (eventueel in samenwerking met de mediatheek of bibliotheek) vlak voor de zomervakantie een rijke selectie spannende jeugdboeken uit te lichten in de klas. Lees een spannend boek of fragmenten uit verschillende boeken voor, maak leerlingen nieuwsgierig, nodig schrijvers van jeugdthrillers uit via de Schrijverscentrale en bespreek bijvoorbeeld de schrijftechnieken van de schrijvers: wat maakt dit verhaal of fragment zo spannend?

Maand van de Geschiedenis
Oktober is ieder jaar de Maand van de Geschiedenis. Deze campagne wordt net als de Spannende Boekenweken niet specifiek voor het onderwijs georganiseerd, maar biedt wel een mogelijkheid om tijdens een vast moment in het schooljaar aandacht te besteden aan historische verhalen. Richt een themahoek of plank in in de mediatheek of in je klaslokaal. Tip iedere les een boek aan je leerlingen, kies een verhaal dat je tijdens deze maand (in samenwerking met je collega-docent Geschiedenis!) voorleest of selecteer een aantal fragmenten om de nieuwsgierigheid van je leerlingen voor een verhaal te wekken.

Week tegen Pesten
Deze campagne wordt ieder jaar aan het begin van het schooljaar georganiseerd. Je kunt hier tijdens je lessen Nederlands of tijdens mentoruren bij aanhaken. Om pesten bespreekbaar te maken kun je een fragment voorlezen uit een verhaal over pesten. Gebruik bijvoorbeeld het perspectief van het slachtoffer, maar indien aanwezig ook dat van degene die pest. Op Lezenslessen vind je de inspiratieblog Wat lees je (voor) tijdens de Week tegen Pesten, waarin we je actuele (lees)tips geven.

4 en 5 mei
Rond de Nationale Herdenking op 4 mei en de viering van onze vrijheid op 5 mei is er ruimte om de onderwerpen oorlog en vrijheid te bespreken in de klas. Lees (voor) over oorlog, verzamel teksten die passen bij deze onderwerpen en discussieer met elkaar over de betekenis van vrijheid. Ook hier bestaan mogelijkheden om vakoverstijgende activiteiten te organiseren met de vakken Geschiedenis en Maatschappijleer. Je kunt in de week voor de Nationale Herdenking het gedicht dat voorgedragen wordt op de Dam met elkaar bespreken of je laat je leerlingen zelf een gedicht schrijven bij de onderwerpen herdenken of vrijheid.

Veel leesplezier!