Jongensboeken: maken ze het verschil?

Meer informatie over dit onderwerp vond ik in het rapport Leesverschillen tussen jongens en meisjes: aangeboren of aangeleerd? Dit is ook een publicatie van Stichting Lezen, geschreven door Jette van den Eijnden. Dit rapport gebruik ik als basis voor deze blog.

Voorkeuren

Jongens en meisjes ontwikkelen van jongs af aan verschillende voorkeuren. Waar meisjes graag fictie lezen, kiezen jongens eerder voor strips en non-fictie. Wat betreft de onderwerpen waar graag over gelezen wordt, kiezen meisjes eerder verhalen over romantiek en vriendschap, terwijl jongens eerder een voorkeur ontwikkelen voor de onderwerpen sport, oorlog en fantasy / science fiction. In het geval van jongeren tussen de elf en zestien jaar lezen meisjes het liefst over meisjes en jongens het liefst over jongens.

Oorzaken verschillen

De achterliggende oorzaken van deze verschillen zijn nog niet duidelijk in kaart gebracht, maar ook hier lijken sociale invloeden een grote rol te spelen: ouders zijn een voorbeeld voor hun kinderen. Onbewust wordt kinderen hierdoor al op jonge leeftijd voorgespiegeld dat bepaalde teksten ‘vrouwelijk’ zijn en andere teksten ‘mannelijk’. Naarmate kinderen ouder worden, lijken ze hun leesgedrag steeds sterker aan te passen aan de gendernorm en ‘verwachtte’ leesgedragingen. Vooral jongens worden hierdoor beperkt in hun leesgedrag.

Keuzeproces

Je kunt boeken in gaan delen als ‘jongensboeken’, ‘meisjesboeken’ en ‘neutrale boeken’ aan de hand van de bovengenoemde genres. Als je jongeren, zonder dat ze zich bewust zijn van de categorisering, een keuze laat maken uit bijvoorbeeld vijf verschillende titels, kiezen jongens enkel voor de ‘jongensboeken’. Een enkeling kiest mogelijk voor een ‘neutraal boek’ of ‘meisjesboek’, maar zal daar van andere jongens een negatieve reactie op krijgen. Meisjes kiezen voornamelijk voor ‘meisjesboeken’ en ‘neutrale boeken’. Een enkeling kiest een ‘jongensboek’. Wat hierbij opvallend is, is de reactie van de omgeving hierop. Haar keuze wordt niet afgekeurd door andere meisjes, zoals bij de jongens wel het geval zou zijn. Het aanbod boeken waar jongens uit kiezen op basis van interesse en groepsdruk is hierdoor veel kleiner dan dat van de meisjes.

Om jongens nu aan het lezen te krijgen (en te houden) is het verstandig om je bewust te zijn van de verschillende leesvoorkeuren van jongens en meisjes en dit te gebruiken bij het geven van leesadviezen. Het noemen van kenmerken zoals ‘de hoofdpersoon is een jongen die graag aan sport doet’ is dan al voldoende om jongens te laten weten dat dit verhaal hen waarschijnlijk zal aanspreken. Het nadrukkelijk promoten van typische ‘jongensboeken’ (of ‘meisjesboeken’) zal op lange termijn averechts werken, omdat je de aangeleerde voorkeuren daarmee in stand houdt.

Daarnaast is het belangrijk om leerlingen ook de mogelijkheid te geven om buiten de klassikale lessen om te overleggen over leesvoorkeuren. Er zijn namelijk wél jongens die van lezen houden en ook andere boeken dan ‘jongensboeken’ lezen, het is voor hen alleen lastig om hier eerlijk over te durven zijn omdat klasgenoten hierover zullen oordelen. Geef deze leerlingen het vertrouwen dat ze bij je terecht kunnen voor leesadviezen en denk mee, buiten de gebaande paden of verwachtingen.

Op Lezenslessen ondersteunen we jou bij het vinden van het juiste boek voor iedere leerling. We zullen boeken niet categoriseren op jongensboeken en meisjesboeken, maar geven het bij onze boekentips wel aan als bepaalde boeken vooral in de smaak zullen vallen bij meisjes of bij jongens. Dit betekent uiteraard niet dat een boek dat in de smaak zal vallen bij jongens niet door meisjes gelezen kan worden of andersom. Zo zwart-wit is het natuurlijk niet. Gemiddeld gezien verschillen jongens en meisjes van elkaar, maar dat betekent niet dat dit voor alle jongeren geldt.